โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน เป็นโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายขึ้นหรือแพร่กันได้เพิ่มมากขึ้น

รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat บอกว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานทั่วทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 ลำดับแรก ที่ติดเชื้อโรคสูงสุดคือ ประเทศญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน แล้วก็ฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปแล้วก็เอเชียครอบครอง 7 ใน 10 ลำดับแรก แล้วก็ 13 ใน 20 ลำดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่ในทุก ๆ วันของทั่วทั้งโลกช่วงนี้ มาจากทวีปเอเชีย แล้วก็ ยุโรป รวมกันคิดเป็นร้อยละ 76.25 ของทั่วทั้งโลก ในตอนที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียในช่วงเวลานี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะหลากหลายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% แล้วก็อื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวถึงแล้ว เป็นที่เดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในรูปแบบนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่ากังวลได้แก่ BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป แล้วก็จะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในระยะเวลาเพียงไม่นาน ทั้งนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา แล้วก็ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x แล้วก็ XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีลักษณะท่าทางจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนการันตีประเด็นการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศอเมริกา ได้เผยแพร่ผลการวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565

ทำให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x แล้วก็ XBB นั้นดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งยังจากวัคซีน แล้วก็การที่เคยติดเชื้อโรคมาก่อน มากยิ่งกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างยิ่ง

ถึงแม้ข้อมูลทางสถานพยาบาลในตอนนี้ ยังไม่มีหลักฐานการันตีว่าจะทำให้ป่วยร้ายแรงเพิ่มมากขึ้นกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่สมรรถนะการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมส่งผลทำให้เป็นโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายขึ้น หรือ แพร่กันได้เพิ่มมากขึ้นเป็นเงาตามตัว

อย่างนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้เห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งประเด็นการใส่หน้ากาก หลีกเลี่ยงการกระทำเสี่ยง หลีกเลี่ยงสถานที่ยัดเยียดระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด แล้วก็ เว้นระยะห่าง จากผู้อื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะคุ้มครองที่สำคัญที่สุด

…ทางเดินประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมายาวนานหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่หลากหลาย

แม้เทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ระบาดไปยังประเทศอื่น ๆ ทั่วทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้าที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์ดั้งเดิม (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีลักษณะท่าทางแตกต่างไปจากสมัยก่อน เพราะมีต้นเหตุประเด็นการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะหลากหลายสายพันธุ์ เปลี่ยนกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งสมรรถนะของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ การกระทำการป้องกันตัว แล้วก็ การใช้ชีวิตของสามัญชน จำพวก แล้วก็ความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ และอื่น ๆ

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในด้านปริมาณการได้รับเชื้อ การป่วย การเสียชีวิต แล้วก็ Long COVID นั้น จึงเป็นโอกาสสูง ที่จะเปลี่ยนกับแนวทางควบคุมป้องกันโรค แล้วก็ ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ได้มาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าพลเมืองในประเทศ จะเข้าถึง แล้วก็ พึ่งได้ไหม ยามที่เกิดปัญหา

คำตอบที่ปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ พลเมืองสามารถพึ่ง แล้วก็ได้รับความช่วยเหลือดูแลอย่างทันทีทันควัน มีประสิทธิภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องพบเจอกับภาวการณ์ท้อใจ คอย จนจะต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…เหตุการณ์ตอนนี้นั้น จำเป็นต้องดำรงชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาทสำหรับการดำรงชีพ

ป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งตอนทำงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่ได้กำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกนั้น ยังคงพบลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น แล้วก็การรับรส พบอาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจลำบาก แล้วก็กรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายคลึงกันกับสายพันธุ์เดลตาได้ด้วยเหมือนกัน

สำหรับผู้ที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะอาการเสี่ยงติดเชื้อโรค เสนอแนะให้ตรวจ ATK ด้วยตัวเอง โดยควรที่จะทำการเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน แล้วก็ มีค่าความไว (Sensitivity) แล้วก็ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลจาก รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์